می‌خواهیم شما را به دنیایی پُر از هیجان و نوآوری ببریم. جایی میان آزمایشگاه‌های بسیار مدرن و پیشرفته که مرز باریکی با داستان‌های علمی و تخیلی دارند؛ اما این آزمایشات در دنیای واقعی و توسط دانشمندان انجام می‌گیرند. این علوم نوین از بررسی دقیق ژنتیکی گرفته تا دستکاری ژنتیکی گیاهان و حیوانات را شامل می‌شود و نتیجه این فرایندهای علمی که در طولانی‌مدت انجام می‌گیرد، تولید داروها، درمان‌های نو و … است. پس در ادامه همراه ما باشید تا درباره رشته زیست و فناوری اطلاعات مفیدی را کسب کنید.
توانایی مورد نیاز برای ورود به رشته زیست و فناوری
اگر بخواهید به دنیای مهندسی، پزشکی، کار و دانش، هنر و … ورود پیدا کنید، بی‌شک نیازمند برخی از توانایی‌های اولیه خواهید بود که بعضی از آن‌ها ذاتی و بعضی دیگر اکتسابی هستند. در ادامه، آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اگر شما هم از علاقه‌مندان به رشته زیست‌شناسی سلولی و مولکولی هستید، نیاز است که ذهنی کاوشگر و محقق داشته باشید. علاوه‌براین، لازمۀ ورود به این دنیای پیچیده و جالب، ذهنی خلاق است که به جزئیات توجه ویژه‌ای می‌کند. توانایی حل مسئله، انواع مهارت تحلیل مسائل و توانایی انجام کار گروهی نیز از دیگر نیازمندی‌ها است. همچنین برای تحقیق در مورد زیست فناوری، باید حتماً در رشته تجربی تحصیل کنید.
در بازار، تولید و خدمات رشته زیست و فناوری چیست؟
اگر به‌غیر از واجدشرایط بودن، برای ورود به رشته زیست و فناوری به این رشته علاقه‌مند هم باشید، بهتر است بازار کار آن را درنظر بگیرید و برای اهداف بلندمدت برنامه‌ریزی درستی کنید. اگر می‌خواهید پس‌از فارغ‌التحصیلی در این رشته، جایگاه خوبی پیدا کنید، بهتر است تحصیل در این رشته را تا مقطع دکترا ادامه دهید. ولی می‌توان گفت در کشور ما، بازار کار این رشته، چندان هم پُررونق نیست.
در ادامه، جایگاه شغلی این رشته را بررسی می‌کنیم:
- مسئول تحقیق و توسعه (R&D): شرکت‌های داروسازی، صنایع غذایی، مراکز تحقیقاتی و کنترل کیفیت به کشف و توسعه، تولید فرمولاسیون، تدریس و آموزش و اطمینان از کیفیت مواد تولیدشده می‌پردازند.
- صنایع غذایی و کشاورزی: مهندسان ژنتیک، تحقیقات و آزمایشات خود را در جهت مقابله با آفات و ایجاد شرایط بهتر برای رشد، انجام می‌دهند. در تولید موادغذایی نیز اقدام به بهبود کیفیت غذایی می‌کنند.
- مهندسی محیط‌زیست: می‌توان وارد شاخه‌هایی از کار شد که به تحقیقاتی درباره آب و خاک آلوده، سوخت‌های گوناگون و دیگر منابع می‌پردازند.
- خدمات پزشکی: این بخش باعث بهبود علم پزشکی و تولید بسیاری از محصولات پزشکی می‌شوند تا به بیماران کمک کنند، زندگی بهتر و مفیدتری داشته باشند.
موارد نام برده‌شده، اسکلت یا همان بخش اصلی حوزه‌های کاری این رشته هستند و بسیاری از افراد که در این رشته تحصیل کرده‌اند، می‌دانند هر یک از موارد بالا، زیرشاخه‌های خود را نیز دارد و تنها به چند فرصت شغلی محدود نمی‌شوند.
علوم مرتبط با زیست فناوری
رشته زیست و فناوری شامل ترکیبی از علوم مختلف است که شامل موارد زیر می‌شود:
- رشته زیست‌شناسی مولکولی: بررسی فرایندهای سلولی و متابولیسم آن‌ها؛
- ژنتیک: مطالعه وراثت، ژن میکروبی و انسانی، مهندسی ژنتیک و اصلاح ژن‌ها؛
- بیوشیمی: مطالعه ترکیبات و واکنش‌های شیمیایی؛
- بیوفیزیک: تحقیق در زمینه ساختار و دینامیک مولکول‌های زیستی؛
- گیاه‌شناسی: مطالعه کاربرد و فرایندهای زیستی در گیاهان.
دروس مشترک در بین گرایش زیست و فناوری
در این قسمت، فهرستی از دروس مشترک در بین گرایش‌های مختلف این رشته را آورده‌ایم:
شیمی عمومی و آلی، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک، مکانیک، زیست‌شناسی عمومی، زیست‌شناسی سلولی، زیست‌شناسی مولکولی، بیوشیمی و روش‌های بیوشیمی، ایمنی شناسی، روان‌شناسی عمومی، روش تحقیق، مبانی منطق، محاسبات علمی عددی، میکروبیوتکنولوژی عمومی، مبانی بیولوژیکی پزشکی، مولکولی و کشاورزی، مقررات زیست‌ایمنی، اصول مهندسی ژنتیک، الکتریسیته و مغناطیس، موج و حرارت، میکروارگانیسم‌ها، مکانیک سیالات و ….
معرفی دروس رشته زیست و فناوری در مقطع کارشناسی
در این رشته، دانشجویان، برای ورود به مقطع کارشناسی ارشد، لازم است که 132 واحد درس علوم پایه، نظری، پزشکی، مبانی مهندسی و بیوتکنولوژی را بگذرانند و موفق شوند معدل بالای 15 کسب کنند. یکی دیگر از موارد مهم در مقطع کارشناسی، کسب نمره 560 تافل زبان انگلیسی و نیز آشنایی با یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی کامپیوتر است.
برخی از دروس تخصصی این رشته عبارت‌اند از: شیمی آلی و عمومی، آزمایشگاه زیست‌شناسی، ساختار و تنوع میکروبی، مبانی جانورشناسی، ژنتیک پایه، کشت سلول و بافت، زیست مواد و مهندسی بافت، مبانی زیست‌شناسی تکوینی، برنامه‌نویسی و ساختار داده‌ها و ….
دروس عمومی این رشته در مقطع کارشناسی عبارت‌اند از: اخلاق اسلامی، تربیت بدنی، تاریخ اسلام، دانش خانواده، اندیشه اسلامی، انقلاب اسلامی، زبان فارسی و زبان انگلیسی.
معرفی دروس رشته زیست و فناوری در مقطع کاردانی
کاردانی، دوره‌ای از آموزش عالی محسوب می‌شود که فرد با گذراندن 70 الی 90 واحد درسی می‌تواند فوق‌دیپلم خود را دریافت کند. این افراد پس‌از عبور از این دوره، می‌توانند با تحصیل در مقطع کارشناسی ناپیوسته که شامل 2 سال تحصیل می‌شود، لیسانس بگیرند؛ بنابراین دانشجویان در مقطع کاردانی، تعداد واحد درسی کمتری را می‌گذرانند. در تصویر زیر نام همۀ درس‌های این رشته را مشاهده می‌کنید.
سخن پایانی
تا اینجا دانستید که اطلاعات زیست فناوری چه رشته ای است. زیست فناوری مانند معجونی از تمامی رشته‌ها و علوم تخصصی مختلف است که در کنار هم به معرفی رشته بیوتکنولوژیک می‌پردازند. اگر دانشجوی این رشته باشید، باید بدانید که قرار است یک ماجراجوی حرفه‌ای باشید و باید در هر یک از علوم فیزیک، ریاضی، زیست و شیمی سررشته‌ای داشته باشید یا حتی متخصص شوید. در غیراین صورت امکان یافتن شغل مناسب و دلخواه کاهش پیدا خواهد کرد. این رشته، نیازمند فعالانی است که مدام به تحقیق و کاوش می‌پردازند و می‌توانند سر از جادوی ژنتیک، سلول و زیست موجودات دربیاورند؛ بنابراین با تحقیق درمورد رشته زیست و فناوری و هر رشته دیگری، به‌طور آگاهانه انتخاب رشته کنید؛ چون موفقیت در چند قدمی شما است.
پرسش و پاسخ
- ساخت داروهای جدید با تخصص رشته زیست و فناوری (بیوتکنولوژی) چیست؟
در این بخش با استفاده از علوم زیست فناوری دارویی و داروسازی به انجام مراحل شناسایی هدف دارو، طراحی مولکولی، مطالعات بالینی و در نهایت تأیید و ثبت دارو می‌پردازند که یک پروژه نسبتاً طولانی محسوب می‌شود.
- حوزه کاری رشته زیست و فناوری (بیوتکنولوژی) چگونه است؟
این رشته به‌کمک فناوری‌های نوین به حل مشکلاتی از قبیل، درمان بیماری‌ها، تولید مواد غذایی، حفظ محیط‌زیست و بهبود کیفیت زندگی انسان می‌پردازد. این رشته شامل چند حوزه کاری است که عبارت‌اند از: داروسازی، بیولوژی مولکولی و سلولی، زیست تکنولوژی کشاورزی، مهندسی پزشکی و ….
